21/09/2016
Η νομοθεσία για την υποβολή δηλώσεων (χειρόγραφων) περιουσιακής κατάστασης, υφίσταται με τον Ν. 3213/2003, «Δήλωση και έλεγχος περιουσιακής κατάστασης βουλευτών, δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλων κατηγοριών προσώπων».
Μεταγενέστερα και ειδικά εντός του 2014, επήλθαν σημαντικές τροποποιήσεις στον Ν. 3213/2003. Συγκεκριμένα: Οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των προσώπων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄ έως και ε΄ της παρ.1 του άρθρου 1 του Ν.3213/2003 υποβάλλονταν στην Επιτροπή του άρθρου 21 του Ν. 3023/2002, για τελευταία φορά έως και την 14ηΟκτωβρίου 2014.
Ο Ν. 3213/2003 τροποποιήθηκε ριζικά με τον Ν.4281/8-8-2014 (άρθρα 222 έως και 230). Με βάση το νόμο αυτό καταργήθηκε πλέον η υποβολή δηλώσεων στην επιτροπή του άρθρου 21 του Ν. 3023/2002(Επιτροπή κατά της νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) και συστήθηκε νέα Ανεξάρτητη Αρχή.
Ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης των αναφερομένων στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 3 προσώπων ανατίθεται σε επιτροπή ελέγχου, η οποία ενεργεί ως ειδικό όργανο. Η Επιτροπή είναι ανεξάρτητη, διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και αποτελείται από επτά (7) μέλη με ισάριθμους αναπληρωτές. Πρόεδρος της επιτροπής ορίζεται ο Αντιπρόεδρος της Βουλής.
Ειδικές κατηγορίες Δημοσίων Υπαλλήλων, υποβάλλουν (όσοι είναι υπόχρεοι) αντίστοιχες δηλώσεις στον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. (www.gedd.gr)
Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης υποβάλλεται από τους υπόχρεους μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από την απόκτηση της ιδιότητάς τους (αρχική δήλωση). Τα μετέπειτα έτη, η δήλωση υποβάλλεται κάθε χρόνο κατά το διάστημα της θητείας, της άσκησης της δραστηριότητας ή της διατήρησης της ιδιότητας των υπόχρεων και για ένα (1) έτος, ειδικά δε για τους υπόχρεους των περιπτώσεων α΄ έως ε΄ της παραγράφου 1 για τρία (3) έτη, μετά από την απώλεια ή τη λήξη της, και το αργότερο τρεις (3) μήνες μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Αμφισβητήσεις ως προς την ιδιότητα του υπόχρεου επιλύονται με πράξη των κατά περίπτωση αρμοδίων οργάνων ελέγχου, η οποία εκδίδεται μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου ή των οργάνων, που είναι αρμόδια να υποβάλλουν την κατά την προηγούμενη παράγραφο, του παρόντος άρθρου, κατάσταση υπόχρεων.
Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης περιέχει, λεπτομερώς, τα υφιστάμενα κατά τις 31 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους περιουσιακά στοιχεία στην ημεδαπή και την αλλοδαπή.
Ελλείψεις ή ανακρίβειες της δήλωσης μπορούν να συμπληρωθούν από τον υπόχρεο αυθορμήτως προ της έναρξης ελέγχου της δήλωσης από το αρμόδιο όργανο ελέγχου.
Η δήλωση Οικονομικών Συμφερόντων
Οι υπόχρεοι σε δήλωση περιουσιακής κατάστασης κατά τον Ν.3213/2003, εκτός από την ετήσια δήλωση, υποβάλουν, στην ίδια προθεσμία, δήλωση οικονομικών συμφερόντων των ιδίων και των συζύγων τους. Η δήλωση περιλαμβάνει:
- τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες
- τη συμμετοχή τους στη διοίκηση πάσης φύσεως νομικών προσώπων και εταιρειών, ενώσεων προσώπων και μη κυβερνητικών οργανώσεων
- οποιαδήποτε αμειβόμενη τακτική δραστηριότητα που αναλαμβάνουν παράλληλα, με την άσκηση των καθηκόντων τους
- τη συμμετοχή σε εταιρεία ή κοινοπραξία, όταν αυτή η συμμετοχή ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στη δημόσια πολιτική ή όταν δίνει στον υπόχρεο τη δυνατότητα σημαντικής επιρροής επί υποθέσεων της εν λόγω εταιρείας ή σύμπραξης.
Από τη δήλωση «πόθεν έσχες» στην ηλεκτρονική εφαρμογή «www.pothen.gr»
Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης και η δήλωση οικονομικών συμφερόντων, για τους υπόχρεους (και όχι για όλους τους φορολογούμενους) πρόκειται να υποβληθεί για πρώτη φορά αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.pothen.grαπό την 1η Οκτωβρίου έως και την 31 Δεκεμβρίου 2016.
Η συγκεκριμένη εφαρμογή, ήδη είχε τεθεί σε λειτουργία από 31/12/2015, για τους υπόχρεους που υπαγόταν στην ελεγκτική δικαιοδοσία του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, υποβλήθηκαν δε οι αντίστοιχες δηλώσεις στον ιστότοπο https://www.pothen.gr/pothen/main/.
Δεδομένου ότι η εφαρμογή μέσω της οποίας θα κληθούν μετά την 1ηΟκτωβρίου να υποβάλουν οι λοιποί υπόχρεοι, θα είναι κατά πάσα πιθανότητα η ίδια με την εφαρμογή που ήδη χρησιμοποίησε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, δίνουμε πιο κάτω μερικές χρήσιμες πληροφορίες σε σχέση με τη διαφοροποίηση του ηλεκτρονικού «πόθεν έσχες» σε σχέση με το χειρόγραφο που υποβαλλόταν έως τώρα:
– Η είσοδος στην εφαρμογή από τους υπόχρεους γίνεται με τους κωδικούς του Taxisnet
– Περιέχει δέκα τέσσερις σελίδες, όπου εκτός από τα ήδη γνωστά στις χειρόγραφες μέχρι σήμερα δηλώσεις, απαιτείται η αναγραφή αναλυτικών περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή, χρηματοοικονομικά προϊόντα στην ημεδαπή και αλλοδαπή, τραπεζικοί λογαριασμοί με τον αριθμό IBAN στο εσωτερικό και εξωτερικό, προσωπικοί και κοινοί, τραπεζικές θυρίδες και χρήματα εκτός τραπεζικού συστήματος.
– Η δήλωση θεωρείται αρχική, ανεξάρτητα αν είχαν και προγενέστερα υποβληθεί χειρόγραφες δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης
– Η μεταφορά της περιουσιακής κατάστασης (ακίνητα) γίνεται μεν αυτόματα, αλλά θα πρέπει να επιλεγεί το κάθε ακίνητο ξεχωριστά επειδή η εφαρμογή απαιτεί τη συμπλήρωση και επιπλέον πεδίων (αριθμός συμβολαίου και ονοματεπώνυμο Συμβολαιογράφου, τρόπος απόκτησης χρημάτων, αντικειμενική αξία ακινήτου κ.λπ.)
– Υφίσταται πρόβλημα στην εφαρμογή μεταξύ αξίας του ακινήτου και καταβληθέντος ποσού, όταν υπάρχουν δύο ή παραπάνω συνδικαιούχοι. Η αξία του συμβολαίου θα πρέπει να συμφωνεί με το καταβληθέν τίμημα, μόνο που το πεδίο δέχεται ποσά ίσης αξίας με του συμβολαίου και δεν τα επιμερίζει στους συνδικαιούχους (τουλάχιστον αυτό συνέβαινε στην εφαρμογή προς τον Γ.Ε.Δ.Δ.)
– Στις περιπτώσεις ακινήτων που αποκτήθηκαν από χαριστική αιτία, συνεπεία ζωής ή θανάτου, (γονική παροχή, δωρεά, κληρονομιά), το σύστημα δέχεται ως αξία απόκτησης μηδενικές τιμές
– Στην εφαρμογή υπάρχει συνενωμένη και συνυποβάλλεται δήλωση οικονομικών συμφερόντων. Τα πεδία συμπληρώνονται λεκτικά.
– Ζητούνται πληροφορίες για περιουσιακά στοιχεία αξίας που κάποιος κατέχει. Από ανακοινώσεις των αρμοδίων φορέων προκύπτει ότι σε πρώτη φάση αυτά θα αφορούν περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας τα οποία έχουν ασφαλιστεί και τα δεδομένα θα ληφθούν από ασφαλιστικές εταιρείες.
– Η εφαρμογή αντλώντας στοιχεία από το Taxisnet ανακυκλώνει τα δηλωθέντα από τον ίδιο τον φορολογούμενο και δεν αξιοποιεί άλλες βάσεις δεδομένων. Η δήλωση των ακινήτων δηλαδή έγγυται στο τι έχει δηλώσει κάποιος στο έντυπο Ε9 και δεν λαμβάνει στοιχεία από την εταιρεία κτηματολογίου ή κάποια άλλη αξιόπιστη πηγή. Συνεπώς, αν κάτι έχει δηλωθεί λάθος στο Ε9, θα δηλωθεί με το ίδιο λάθος και στην δήλωση περιουσιακής κατάστασης
– Η εφαρμογή ζητάει υπόλοιπα τραπεζικών καταθετικών λογαριασμών της 31/12. Αν αυτά δεν μπορούν να ανακτηθούν από τους υπόχρεους μέσω E-Banking, τότε θα πρέπει να υποβληθεί αντίστοιχη αίτηση στην τράπεζα, η οποία υποχρεούται,χωρίς χρέωση και μέσα σε διάστημα τριών ημερών, να παρέχει τα στοιχεία στον αιτούντα.
Οι ποινές
Για μη υποβολή δήλωσης πόθεν έσχεςθα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 150 έως 400 ευρώ και θα εισπράττεται με βάση τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Για μη υποβολή της δήλωσηςμετά την πάροδο 30 ημερών από τη λήξη της σχετικής προθεσμίαςή για υποβολή ανακριβούς δήλωσης προβλέπεται ποινή φυλάκισης και πρόστιμο έως 100.000 ευρώ. Εφόσον από την υποβολή ανακριβούς δήλωσης προκύπτει απόκρυψη περιουσιακού στοιχείου τότε η ποινή φυλάκισης μπορεί να φθάσει ακόμη και τα δυο έτη και το πρόστιμο ακόμη και τις 500.000 ευρώ.
Πιο αναλυτικά, σε ότι αφορά τις ποινές ο ισχύον νόμος προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
1. Διοικητικό πρόστιμο εκατό πενήντα έως τετρακόσια ευρώ, το οποίο εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, επιβάλλεται σε όποιον υποβάλει δήλωση μετά την πάροδο της προθεσμίας που ορίζει ο νόμος. Οι λεπτομέρειες αναφορικά με τα αρμόδια για την επιβολή όργανα, την διαδικασία επιβολής και είσπραξης του προστίμου ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Οικονομικών.
2. Υπόχρεος που παραλείπει να υποβάλει δήλωση μετά την πάροδο τριάντα ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας ή υποβάλει ανακριβή ή ελλιπή δήλωση, τιμωρείται με φυλάκιση και με χρηματική ποινή έως εκατό χιλιάδες ευρώ. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος τελεί το αδίκημα με σκοπό την απόκρυψη περιουσιακού στοιχείου που απέκτησε επωφελούμενος της ιδιότητάς του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και με χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες ευρώ έως πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ.
3. Ο υπαίτιος της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα ετών και με χρηματική ποινή από είκοσι χιλιάδες ευρώ έως ένα εκατομμύριο ευρώ, αν η συνολική αξία της αποκρυπτόμενης περιουσίας του ιδίου και των λοιπών προσώπων για τα οποία αυτός οφείλει να υποβάλει δήλωση υπερβαίνει συνολικά το ποσό των τριακοσίων χιλιάδων ευρώ, ανεξαρτήτως αν η απόκρυψη επιχειρείται με τη μη υποβολή δήλωσης ή την υποβολή ελλιπούς ή ανακριβούς δήλωσης.
4. Τρίτος ο οποίος εν γνώσει του συμπράττει στην υποβολή ανακριβούς δήλωσης και ιδίως στην παράλειψη δήλωσης περιουσιακών στοιχείων τιμωρείται με φυλάκιση και με χρηματική ποινή.
Σίγουρα το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, βρίσκεται ακόμα υπό διαμόρφωση και πιθανόν, έως και την ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων να υπάρξουν κάποιες διαφοροποιήσεις. Για παράδειγμα, υπάρχει πρόβλημα ως προς τη δήλωση μετρητών «στο στρώμα» τα οποία θα πρέπει να δηλωθούν για ποσά άνω των 15.000 ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, στους 120.000 υπόχρεους που θα κληθούν το αμέσως επόμενο διάστημα να υποβάλουν δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων ηλεκτρονικά μέσω του www.pothen.gr τους ευχόμαστε καλή επιτυχία.
